Nghị quyết 04/2025/NQ-HĐTP (hiệu lực từ 15/11/2025) hướng dẫn các tình tiết giảm nhẹ theo khoản 1 Điều 51 Bộ luật hình sự 2015 (BLHS) như:
– Ngăn chặn/làm giảm tác hại của tội phạm: đánh giá theo thái độ chủ động và mức độ hậu quả được ngăn chặn/giảm bớt.
– Tự nguyện sửa chữa, bồi thường, khắc phục: chấp nhận cả trường hợp người thân/khác đứng ra, kể cả bị hại từ chối nhận nhưng đã nộp cơ quan có thẩm quyền; mức giảm phụ thuộc sự chủ động và hiệu quả khắc phục.
– Vượt quá phòng vệ chính đáng; vượt yêu cầu tình thế cấp thiết; vượt mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội: phải so sánh tương xứng giữa hành vi chống trả/thiệt hại thực tế với mức nguy hiểm, bối cảnh.
– Bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân: chỉ áp dụng khi hành vi trái pháp luật xâm phạm quyền/lợi ích hợp pháp của người phạm tội hoặc người thân thích họ; xem xét tính tức thời hoặc quá trình đè nén kéo dài.
– Hoàn cảnh đặc biệt khó khăn (không do mình gây ra): chỉ áp dụng khi đồng thời có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn và hoàn cảnh đó không do người phạm tội tự gây ra….
* Các tình tiết có thể coi là giảm nhẹ theo khoản 2 Điều 51 BLHS
googletag.cmd.push(function() {
googletag.defineSlot(‘/21622890900,89928475/VN_luatvietnam.vn_pc_article_mid1_300x250//336×280’, [[336, 280], [300, 250]], ‘aa_pc_article_mid1’).addService(googletag.pubads());
googletag.enableServices();
googletag.display(‘aa_pc_article_mid1’);
});
Tiêu biểu như đầu thú; tự nguyện nộp lại ≥ 1/2 tiền thu lợi bất chính/tiền phạt bổ sung; phục vụ yêu cầu công tác đột xuất (chống bão lụt, cấp cứu, chống dịch…); bị hại xin giảm nhẹ; bị hại cũng có lỗi/thiệt hại do lỗi người thứ ba;
* Hướng dẫn, làm rõ các tình tiết tăng nặng theo Điều 52 BLHS
– Có tổ chức (đồng phạm có câu kết, phân vai) thì áp dụng cho mọi người cùng thực hiện; mức tăng tùy quy mô/từng vai trò.
– Có tính chất chuyên nghiệp: từ 05 lần trở lên và lấy lợi bất chính làm nguồn thu nhập (chưa hết thời hiệu/xóa án tích).
– Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; có tính chất côn đồ; động cơ đê hèn; cố tình đến cùng.
– Phạm tội 02 lần trở lên; tái phạm/tái phạm nguy hiểm.
– Đối tượng bị hại đặc thù: người <16 tuổi, phụ nữ có thai, ≥70 tuổi (chỉ áp dụng với lỗi cố ý, không phụ thuộc việc người phạm tội có nhận biết hay không); người không thể tự vệ, khuyết tật nặng/đặc biệt nặng, lệ thuộc vật chất/tinh thần/công tác…
